عدم تعلق نفقه به زن ناشزه
نشوز، به معنای عدم انجام وظایف زناشویی و ناسازگاری زن و شوهر، در زندگی مشترک می باشد. عدم تمکین زن از شوهر خود، سبب ایجاد نشوز زن و استنکاف مرد از انجام وظایف زوجیت، سبب ایجاد نشوز مرد می شود. نشوز زن و شوهر، آثار مالی و غیر مالی، مانند قطع پرداخت نفقه و ایجاد حق طلاق، برای آنها به دنبال خواهد داشت.
تمکین عام : مطابق ماده 1105 قانون مدنی، ریاست خانواده بر عهده شوهر است. تمکین عام، عبارت است از اینکه زن، ریاست مرد بر خانواده و آثار آن را بپذیرد. پذیرش ریاست شوهر بر خانواده، دارای آثاری بوده، از جمله اینکه زن باید در منزلی که شوهر اختیار کرده است سکونت کند. همچنین، براساس ماده 1117 قانون مدنی، مرد می تواند زن را از اشتغال به حرفه ای که مخالف مصلحت خانواده است منع کند. زن باید از از شوهر پیروی کرده و با حسن معاشرت با او رفتار کند.
تمکین خاص: یعنی زن در حدود متعارف با شوهر خود، رابطه زناشویی برقرار کند. بنابراین، تمیکن دارای معنای گستره ای است که به طور همه جانبه، تمامی ابعاد روابط زن و شوهر را در بر می گیرد. لذا به طور کلی، تمکین، عبارت است از انجام دادن تمام وظایفی که قانون، در روابط زن و شوهر، بر عهده زن قرار داده است.
اگر به موجب ماده 1111 قانون مدنی، با وجود تمکین زن، شوهر از از دادن نفقه استنکاف ورزد، "زن می تواند به محکمه رجوع کند. در این صورت، محکمه میزان نفقه را معین و شوهر را به دادن آن محکوم خواهد کرد."
علاوه بر وظایفی که مرد در خصوص حقوق مالی زن دارد، او دارای وظایف دیگر، در حوزه غیر مالی نیز هست. به این معنا که مردان به موجب ماده 1103 قانون مدنی، باید با حسن معاشرت با همسر خود رفتار کنند و در تربیت فرزندان با همسر خود همکاری کنند. مردان، باید تا اندازه متعارف، نیازهای زناشویی زوجه خود را بر طرف سازند. آنها نباید زندگی مشترک را ترک کنند و به هیچ وجه، نباید در زندگی مشترک به گونه ای رفتار کنند که اسباب سختی و عسر و حرج، در زندگی برای زن ایجاد شود.
در صورت نشوز زن، به موجب ماده 1108 قانون مدنی، مرد نیز دیگر تکلیفی جهت پرداخت نفقه به وی نخواهد داشت و زوجه به علت امتناع از انجام وظایف زوجیت، دیگر مستحق دریافت نفقه نخواهد بود.
نفقه زن باردار
میزان نفقه زن حامله در ازدواج دائم و موقت یا در عده طلاق و وفات، در صورت عدم توافق بر مبلغ مشخص، با نظر دادگاه است. نفقه زن باردار، در ازدواج دائم، بر عهده همسر او است. حق نفقه، در عقد ازدواج موقت، وجود ندارد، مگر اینکه شرط شده باشد. عده طلاق زن باردار، تا پایان وضع حمل بوده و نفقه تا پایان این دوران، بر عهده مرد می باشد. نفقه زن حامله در عده وفات، از اموال شوهر یا اقاربی که پرداخت نفقه بر عهده آن ها است، قابل مطالبه است.
مطابق ماده 1154 قانون مدنی، عده وفات، چه در خصوص ازدواج دائم و چه در خصوص نکاح منقطع، چهار ماه و ده روز می باشد. اما در خصوص زن باردار، عده وفات، تا زمان وضع حمل زن باردار، خواهد بود، مگر اینکه باقی مانده بارداری، کمتر از 4 ماه و ده روز باشد. ماده 1110 قانون مدنی، در خصوص نفقه زن باردار در عده وفات و به طور کل، نفقه زنی که همسر او فوت شده است، مقرر داشته: "در ایام عده وفات، مخارج زندگی زوجه، عند المطالبه از اموال اقاربی که پرداخت نفقه به عهده آنان است (درصورت عدم پرداخت) تامین می گردد."
بر اساس ماده 1110 قانون مدنی، نفقه زن باردار در عده وفات، یعنی تا پایان وضع حمل، بر عهده اقاربی که پرداخت نفقه بر عهده آنان است می باشد. این اقارب، شامل خویشاوندان شوهر فوت شده، نظیر فرزندان او، پدر او و سایر افراد می باشند. در صورت استنکاف آنان از پرداخت نفقه زن باردار، عند المطالبه، از اموال اقاربی که پرداخت نفقه به عهده آنان است، قابل وصول و تامین می باشد.
نفقه دوران نامزدی
یکی از شرایط پرداخت نفقه به زن آن است که زن و شوهر با هم عقد دائم باشند . به همین دلیل ، قبل از عقد نکاح میان آنها ، به عنوان مثال در دوران نامزدی به زن نفقه تعلق نمی گیرد . به این معنا که چون زن و مرد هنوز در عقد شرعی یکدیگر نیستند ، تکالیف قانونی میان آنها برقرار نشده است . علاوه بر این ، چون در دوران نامزدی زن از شوهر خود تمکین نمی کند ، مرد نیز مکلف به پرداخت نفقه به زوجه در ایام نامزدی نمی باشد . پس از نامزدی ، در صورتی که عقد نکاح و ازدواج میان زن و مرد به وقوع پیوست ، زن استحقاق دریافت نفقه دارد .
نفقه معوقه
در صورتی که مردی برای مدت سه ماه تمام نفقه زن خود را نپرداخته باشد ، نفقه سه ماه گذشته زن ، تحت عنوان نفقه معوقه زوجه شناخته می شود ؛ چرا که زن در صورتی که در عقد دائم از شوهر خود تمکین کرده باشد ، استحقاق دریافت نفقه را خواهد داشت
نفقه معوقه زن به معنای نفقه ای است که در گذشته به وی تعلق می گرفته است ؛ ولیکن شوهر از پرداخت نفقه به زن امتناع و خودداری کرده و آن را نپرداخته است . بر اساس قانون مدنی ، علاوه بر اینکه زن می تواند برای نفقه حال حاضر خود به دادگاه مراجعه و نفقه اش را مطالبه کند ، امکان مطالبه نفقه معوقه یا نفقه گذشته زن نیز وجود دارد . لذا این مسئله که مرد در گذشته نفقه همسر خود را نداده و آن را به تعویق انداخته است ، سبب محرومیت زن از نفقه معوقه نخواهد شد و زن می تواند با ارائه دادخواست مطالبه نفقه معوقه به دادگاه ، آن را مطالبه کند . البته نکته مهمی که در ارتباط با نفقه معوقه زوجه وجود دارد ، آن است که عدم پرداخت نفقه معوقه زن ضمانت اجرای کیفری نخواهد داشت ؛ لذا زن نمی تواند به دلیل اینکه مرد در گذشته نفقه وی را نداده است ، از او به جرم ترک انفاق شکایت کند و تنها می تواند با ارئه یک دادخواست نفقه معوقه خود را مطالبه نماید .
مطالب گردآوری از سایت https://www.heyvalaw.com/
عکسها بر گرفته از سایت
